Dialoog is het begin van verandering
Hoe kleine verhalen vorm geven aan een gedeeld verhaal
In dit artikel zoomen we in op een wezenlijk kenmerk van een professionele dialoog: het gedeeld belang. Deze dialogische aanpak is de motor om als team op een andere manier naar uitdagingen te kijken. Je vertrekpunt is niet langer wat er niet is, maar wat er al wel is. Je discussieert niet langer over je eigen gelijk of de enige beste oplossing. Je luistert naar datgene wat van belang is voor mij, voor jou, voor ons. Door het voeren van een ander soort gesprek, verander je de organisatie, …
Wat is een gedeeld belang? Maar vooral: wat is het niet?
Het gedeeld belang is geen abstract spel van grote woorden op papier, maar ontstaat elke keer opnieuw in dialoog over wat er gebeurt, wat de betrokkenen daarover denken en hoe ze de situatie beleven. Uit het gedeeld belang, het grotere verhaal, klinkt evenwicht en begrenzing. Het toont de drijfveren die in kleine ervaringen verweven zijn.
Gedeeld belang of het grotere verhaal dat niet groeit uit ervaringen, belevingen en reflecties kan niet standhouden. Het is niet meer dan een wensdenken dat veraf staat van de realiteit, de uitdagingen op korte en lange termijn.
Hoe komt een gedeeld belang tot stand?
Wanneer we over ervaringen of gebeurtenissen in dialoog gaan, lopen we het risico dat we genoegen nemen met een fragmentarisch beeld, een dominante kijk, overtuiging of emotie. Het effect blijft niet uit: we lossen fouten problemen op, blijven brandjes blussen, er ontstaan blinde vlekken en we richten onze aandacht op datgene dat binnen ons blikveld past.
Door het gedeeld belang vorm te geven, krijg je een beeld van het geheel. Om dit mogelijk te maken heb je vanuit een brede blik contexten en ervaringen te onderzoeken, alsook emotionele belevingen en reflecties hierop. Ervaringen worden immers in sterke mate bepaald door hoe je naar de wereld kijkt, je gedachten, je waarden en emotionele beleving. Je staat met andere woorden stil bij de vraag: wat is in deze situatie de juiste of meest wenselijke manier van kijken? Tijdens dit onderzoek zijn welles-nietes discussies schadelijk, ze verrijken niet, ze verarmen. In plaats daarvan luister je naar collega's voorbij je eigen ik, je eigen gedacht en eigen gelijk. Als luisteraar richt je al je aandacht op het ruimte geven aan verschil en te luisteren naar datgene dat van belang is in wat de ander vertelt. Je gaat met andere woorden in-denken in plaats van uit-denken. Dankzij kleine verhalen zicht krijgen op het grotere geheel, op het grotere verhaal. Hoe meer je dit in de praktijk toepast, hoe meer betrokkenheid en samenwerking zal ontstaan, ook in lastige thema's.
Welke vaardigheden heb je nodig om te werken in de richting van het gedeeld belang?
Als je binnen je werk meer ruimte wilt geven aan het gedeeld belang, heb je meer en meer te luisteren vanuit een bereidheid om nog niet te weten. Je legt een nieuwsgierigheid aan de dag zonder te verengen of in te vullen vanuit de gewoonte. Het vereist een verbeeldingskracht om verbanden te zien tussen verschillende dingen: door verschil ruimte te geven met het oog op verbinding. Op die manier breng je beweging in ogenschijnlijk vaststaande ideeën en kan er een nieuwe ordening ontstaan in het licht van de vraag: wat is voor ons belangrijk? Het vraagt echter het besef dat het waarheidszoeken ondergeschikt is aan het creëren van een groter gedeeld verhaal. Een verhaal dat betekenis geeft aan de mensen die er deelgenoot van zijn.
De kracht van het gedeeld belang
Wanneer je het gedeeld belang zichtbaar maakt, komt de essentie naar boven, de ware betekenis van de ervaring, de uitdaging of casus. Daarnaast schept het ook duidelijkheid over jouw eigen rol hierin. Door ruimte te geven aan ervaringen, belevingen en gedachten, maak je elke participant deelgenoot en coauteur van het gedeeld belang. Het verbindt niet alleen verschillende gevoelens, gedachten en ervaringen, er vindt ook een soort van transformatie plaats naar een gedeeld verhaal. Deze transformatie heeft een berustend effect in relatie tot wat gebeurt: ondanks de moeilijkheden ervaar je een stevigheid, een balans in de context en in jezelf. Het overstijgt het verschil en heeft de kracht om de betrokkenen deelgenoot te maken, een wij te creëren. Zowel medewerkers als de organisatie gaan meer glanzen bij het erkennen van wat er al is en de zoektocht aan te gaan naar wat nodig is om de volgende stap te kunnen zetten in het licht van het gedeeld belang.
Het gedeeld belang schept een kader waarbinnen we vanuit een scherpe focus verder kunnen werken. Het zorgt enerzijds voor begrenzing en anderzijds voor een hernieuwde vrije denkruimte waarin je het juiste midden kunt vinden, de uitersten tegen elkaar afzetten, scherp te formuleren waar je ja op zegt en waar nee. In het gesprek ontstaat de verandering die je als team of organisatie te doen hebt. Het zijn de kleine verhalen die de grote verandering in zich dragen.
Sarah De Backer – En Route
Het zijn net de kleine verhalen die een grote verandering in zich dragen.
