Waarom vertrouwen de moeite waard is

over meesterschap, loslaten en vertrouwen

Telkens weer verbaast het me hoe dansers en acrobaten feilloos op elkaar zijn ingespeeld. De manier waarop ze soms letterlijk hun leven in de handen van iemand anders leggen, lijkt op het eerste zicht zo vanzelfsprekend. Het spreekt voor zich dat hier sprake is van vakmanschap en de discipline om te blijven oefenen, maar er is meer. Bij het beluisteren van een interview met artiesten uit Cirque du Soleil, besefte ik dat kunde één zaak was, maar dat er nog een belangrijkere factor is die maakt dat acrobaten en dansers indrukwekkende prestaties neerzetten: vertrouwen, ... 

Zonder onderling vertrouwen, komen acrobaten niet tot uitzonderlijke prestaties. Vanaf de eerste repetitie is er vertrouwen nodig, vanaf het moment waarop ze in interactie met hun partner zich bewust zijn van elke kleine beweging. Aanvankelijk vanuit een controlerend, gespannen gevoel om gaandeweg meer te ontspannen en vanuit een souplesse in de dans te stappen.

We kunnen het belang van vertrouwen en durven loslaten doortrekken naar de werking van teams. Organisaties waar mensen vaak in een gespannen, controlerende kramp zitten, waar de werknemers om de een of andere reden de souplesse niet lijken te vinden en steeds op hun hoede blijven, komen zelden tot groei. Ze bereiden zich steeds voor op mogelijke tegenslagen, teleurstellingen, intriges, ... Terwijl vertrouwen net een stevig fundament is om op verder te bouwen, wankelt het bij hen. 

En daar ligt de sleutel: op het moment een acrobaat of danser in staat is om te ontspannen en los te laten, heeft hij vertrouwen in zijn tegenspeler. Wanneer je niet langer verkrampt of op zoek bent naar controle, krijg je de kans om te stoppen met piekeren of iemand je wel opvangt als je valt. Je hoeft je dan niet langer halsstarrig voor te bereiden op mogelijke tegenslagen of je voortdurend afvragen wat er achter je rug wordt gezegd. Loslaten geeft ons de kans om te ontspannen en te focussen op datgene wat ertoe doet. En het is pas dan dat je als acrobaat, als danser of als teamlid kunt groeien in wat je doet. 

De mate van relationeel vertrouwen binnen een team, staat in directe relatie tot hun inzet, betrokkenheid, het adequaat aangaan van conflicten en prestaties. En toch vraagt het enige voorzichtigheid. Een woord als vertrouwen kan een relatie maken of kraken. Zonder dat we echt weten waar het in essentie over gaat, doen we soms uitspraken als: ik vertrouw hem niet. Vertrouwen beschamen wordt vaak als onherstelbaar ervaren. Vandaar is het belangrijk om even verder te kijken naar wat dat vertrouwen nu precies betekent. Wat zijn kenmerken ervan en waaraan zie je dat iemand je vertrouwen verliest? Het is enkel op die manier dat je het kunt benoemen en ook weer herstellen. Lencioni (The five disfunctions of a team) onderscheidt vier kenmerken van vertrouwen: oprechtheid, betrouwbaarheid, competentie en zorgzaamheid. Zo kun je bijvoorbeeld vinden dat een collega voldoende communicatieve vaardigheden heeft om in gesprek te gaan met een cliënt over een probleem dat rijst (competentie). Wanneer je aan teamleden aangeeft dat de druk te hoog wordt en ze bereid zijn om een aantal taken te herschikken, is er sprake van zorgzaamheid. Als een team zich houdt aan de onderlinge afgesproken deadlines komt dat de betrouwbaarheid ten goede. Als je in staat bent om fouten die je maakte te benoemen en te erkennen, toon je een grote oprechtheid. Als je met andere woorden deze vier kenmerken van vertrouwen in de praktijk brengt, ontstaat er een stevige basis voor een sterk team.  

Sarah De Backer - En Route

Als er vertrouwen is, wordt conflict niets anders dan een poging om het best mogelijke antwoord te vinden.

Lencioni